You Don’t Know My Place / Η μουσική του Τζούλιους Ήστμαν

Ιδρυτικός δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής

Μεγάλος Χορηγός Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Το πιανιστικό ντούο P 4 2 των Μπεάτας Πίντσετιτς και Χρήστου Σακελλαρίδη, μια από τις πιο δυναμικές παρουσίες στην Ελλάδα στον χώρο της σύγχρονης λόγιας μουσικής, παρουσιάζει ένα μουσικό πορτρέτο του πρωτοποριακού Αφροαμερικανού συνθέτη Τζούλιους Ήστμαν στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ. Σε αυτή την ιδιαίτερη συναυλία με τίτλο You Don’t Know My Place / Η μουσική του Τζούλιους Ήστμαν, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2025, στις 19.30, το πιανιστικό ντούο θα ερμηνεύσει δύο εμβληματικά έργα του συνθέτη για δύο πιάνα, τα Κακός νέγρος [Evil Nigger] και Γκέι αντάρτης [Gay Guerrilla].

Ο Τζούλιους Ήστμαν, πρωτοπόρος μινιμαλιστής συνθέτης και παραγνωρισμένη φωνή της εποχής του, δημιούργησε έργα που αντικατοπτρίζουν σημαντικά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Η μουσική του αναδεικνύει θέματα όπως ο ρατσισμός, η ταυτότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη.

Τα έργα Κακός νέγρος [Evil Nigger] και Γκέι αντάρτης [Gay Guerrilla] αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της τολμηρής μουσικής γλώσσας του Ήστμαν. Το πρώτο αντιμετωπίζει με οξύτητα τον ρατσισμό, ενώ το δεύτερο αποτελεί μια δυναμική δήλωση για τη σεξουαλική ταυτότητα. Μέσα από αυτά τα έργα, ο Ήστμαν προκαλεί τις καθιερωμένες αντιλήψεις και αναδεικνύει τη δύναμη της μουσικής ως μέσου κοινωνικής κριτικής και έκφρασης.

Λίγα λόγια για τον Τζούλιους Ήστμαν

Ο Τζούλιους Ήστμαν (1940-1990) υπήρξε πρωτοπόρος Αμερικανός συνθέτης, πιανίστας, τραγουδιστής και χορογράφος, γνωστός για τη μοναδική του ικανότητα να συνδυάζει τον μινιμαλισμό με βαθύ κοινωνικό σχολιασμό. Γεννημένος στη Νέα Υόρκη και μεγαλωμένος στην Ίθακα, ξεκίνησε το μουσικό του ταξίδι ως υψίφωνο αγόρι σε ηλικία 14 ετών και στη συνέχεια σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ινστιτούτο Μουσικής Κέρτις.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ο Ήστμαν εντάχθηκε στους Δημιουργικούς Συνεργάτες του Κέντρου Δημιουργικών και Παραστατικών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο μέσω της συνεργασίας του με τον συνθέτη και μαέστρο Λούκας Φος. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου απέκτησε αναγνώριση όχι μόνο ως συνθέτης, αλλά και ως εξαιρετικός τραγουδιστής, με χαρακτηριστική στιγμή την πρεμιέρα του έργου Οχτώ τραγούδια για έναν τρελό βασιλιά του Πήτερ Μάξουελ Ντέιβις.

Ως ανοιχτά γκέι μαύρος συνθέτης, ο Ήστμαν έσπασε τα στερεότυπα σε ένα κυρίως λευκό και συντηρητικό κατεστημένο της κλασικής μουσικής. Δημιούργησε έργα που αντιμετώπιζαν άμεσα ζητήματα φυλής, σεξουαλικότητας και ταυτότητας, δίνοντας συχνά προκλητικούς τίτλους, επαναπροσδιορίζοντας και μεταμορφώνοντας τη γλώσσα της καταπίεσης.

Παρά τη σημαντική συνεισφορά του στη σύγχρονη λόγια μουσική, ο Ήστμαν αντιμετώπισε σοβαρές προσωπικές και επαγγελματικές δυσκολίες στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Μετά την έξωσή του από το διαμέρισμά του στα μέσα της δεκαετίας του ’80, πολλές από τις παρτιτούρες του χάθηκαν. Πέθανε στην αφάνεια, στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, σε ηλικία 49 ετών, το 1990.

Μόνο μετά τον θάνατό του το έργο του Ήστμαν, και ιδιαίτερα τα έργα της «νέγρικης τριλογίας» που συνέθεσε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, άρχισε να λαμβάνει την αναγνώριση που του άξιζε. Οι συνθέσεις του εκτιμώνται πλέον για την καινοτόμο προσέγγισή τους στον μινιμαλισμό, την τολμηρή ανάδειξη κοινωνικών ζητημάτων και τη μοναδική σύνθεση της λόγιας μουσικής παράδοσης με τον σύγχρονο πολιτιστικό σχολιασμό. Η πρόσφατη αναβίωση του ενδιαφέροντος για τη μουσική του έχει εδραιώσει την προσφορά του ως ζωτική φωνή στην αμερικανική πειραματική μουσική.

Λίγα λόγια για τα έργα

Οι πιο αξιοσημείωτες συνθέσεις του από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 περιλαμβάνουν τα τολμηρά έργα Κακός νέγρος [Evil Nigger] και Γκέι aντάρτης [Gay Guerrilla], τα οποία θα παρουσιαστούν στη συναυλία της 19ης Ιανουαρίου στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στην εκδοχή τους για δύο πιάνα.

Το Γκέι αντάρτης [Gay Guerrilla], μια σύγχρονη μινιμαλιστική χορική φαντασία, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού που ο Ήστμαν αποκαλούσε «οργανική μουσική» – μια διαδικασία όπου το αρμονικό υλικό συσσωρεύεται και αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου. Το έργο κορυφώνεται με την ενσωμάτωση του ύμνου του Μαρτίνου Λούθηρου «Θεός το φρούριον ημών» και τη μετατροπή του σε ύμνο απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων.

Αντίθετα, το Κακός νέγρος [Evil Nigger] εξελίσσεται μέσα από είκοσι εννέα ενότητες, μετατρέποντας σταδιακά τη δομημένη τονικότητα σε αιθέρια αφαίρεση.

Και τα δύο έργα αναδεικνύουν την αριστοτεχνική χρήση μινιμαλιστικών τεχνικών, ενώ ταυτόχρονα υπερβαίνουν τις συμβάσεις του είδους, δημιουργώντας εντυπωσιακά μουσικά τοπία που προκαλούν το κοινό να αναμετρηθεί με δύσκολες αλήθειες.

Λίγα λόγια για το πιανιστικό ντούο P 4 2

Το πιανιστικό ντούο P 4 2 (piano for two), γνωστό για την αφοσίωσή του στη σύγχρονη μουσική, καθώς και για την προώθηση πρωτοποριακών έργων και νέων συνθέσεων, αποτελείται από την Μπεάτα Πίντσετιτς και τον Χρήστο Σακελλαρίδη. Οι δύο πιανίστες, σύντροφοι στη ζωή και στην τέχνη, γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στην Ακαδημία Μουσικής Φραντς Λιστ στη Βουδαπέστη και από το 2003 συνεργάζονται, παρουσιάζοντας συναυλίες σε κορυφαίες αίθουσες και φεστιβάλ στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Με εμφανίσεις σε χώρους όπως η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, η Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ και το Κροατικό Μουσικό Ινστιτούτο στο Ζάγκρεμπ, το ντούο έχει εντυπωσιάσει κοινό και κριτικούς με την ερμηνευτική του δεινότητα και τη δεξιοτεχνία του.

Οι P 4 2 έχουν εξερευνήσει το ρεπερτόριο σημαντικών συνθετών όπως οι Τζων Άνταμς, Τζούλιους Ήστμαν, Τζων Κέιτζ, Σιμεόν τεν Χολτ, Γκρέιαμ Φήτκιν, Κάρλχαϊντς Στοκχάουζεν κ.ά. Η διεθνής τους παρουσία περιλαμβάνει εμφανίσεις σε χώρες όπως Κροατία, Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Ιταλία, Νορβηγία και Κύπρος, ενώ έχουν συμμετάσχει σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως το Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής της ΕΛΣ, το Μουσικό Φεστιβάλ Χίου, το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Φάρος, το Sani Festival, το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου κ.ά.

Το άλμπουμ τους 20th Century Music for Two Pianos, που κυκλοφόρησε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, απέσπασε εξαιρετικές κριτικές. Τα μελλοντικά σχέδια των P 4 2 περιλαμβάνουν την κυκλοφορία ενός νέου δίσκου με έργα των Φίλιπ Γκλας, Τζων Άνταμς, Τακάσι Γιοσιμάτσου και Τομοχίρο Μοριγιάμα την άνοιξη του 2025, καθώς και ένα ιδιαίτερο πρότζεκτ αφιερωμένο στον Ερίκ Σατί, με την παρουσίαση του συνόλου των έργων του για ντούο και σόλο πιάνο.

Η συναυλία «You Don’t Know My Place / Η μουσική του Τζούλιους Ήστμαν» ανήκει στην ενότητα του προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ με τον τίτλο «ΚΥΚΛΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΥΛΙΩΝ» που εντάσσεται στην Πράξη «ΦΕΣΤΙΒΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΣΚΗΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΣ 2024-2025» (MIS 6002467) με κωδικό 2024ΕΠ08570049 (Προτεραιότητα «Προώθηση της περιφερειακής κοινωνικής συνοχής μέσα από την ενίσχυση των μηχανισμών και υποδομών για τη στήριξη της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης και της κοινωνικοοικονομικής ένταξης» του προγράμματος «Αττική 2021-2027») και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους.