Ο κουρέας της Σεβίλλης

Το έργο
Το ποιητικό κείμενο του Τσέζαρε Στερμπίνι για την κωμωδία σε δύο πράξεις Ο κουρέας της Σεβίλλης βασίζεται στο ομότιτλο θεατρικό του Πιέρ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωμαρσαί αλλά και στο ποιητικό κείμενο του Τζουζέππε Πετροζελλίνι για την ομώνυμη όπερα του Τζοβάννι Παϊζιέλλο (1782). Η υπόθεση αφηγείται τα τεχνάσματα των οποίων μετέρχεται ο κόμης Αλμαβίβα προκειμένου τελικά να νυμφευτεί την αγαπημένη του Ροζίνα, που ο ηλικιωμένος κηδεμόνας της, Ντον Μπάρτολο, προορίζει για τον εαυτό του. Με την βοήθεια του κουρέα Φίγκαρο, ο οποίος μπαινοβγαίνει χωρίς δυσκολία στην κατοικία του Ντον Μπάρτολο, ο Αλμαβίβα επιτυγχάνει.

Ο συνθέτης
Ο Αντόνιο Τζοακίνο Ροσσίνι γεννήθηκε στο Πέζαρο το 1792. Το 1806, ως μαθητής συνέθεσε το πρώτο του λυρικό έργο. Το 1812 η όπερά του Η λυδία λίθος δόθηκε στην Σκάλα του Μιλάνου ενώ το 1813 με τον σοβαρό Ταγκρέδο και την κωμική Ιταλίδα στο Αλγέρι καθιερώθηκε επίσης εκτός ιταλικών πόλεων. Το 1814 ανέλαβε την διεύθυνση και των δύο θεάτρων της Νάπολης, για τα οποία συνέθεσε μερικά από τα σημαντικότερα έργα του. Πολλά από αυτά γράφηκαν για το ταλέντο της τραγουδίστριας Ιζαμπέλλας Κολμπράν, την οποία ο Ροσσίνι νυμφεύτηκε το 1822. Ξεχωρίζουν ο Οθέλλος, η Αρμίντα, o Μωυσής στην Αίγυπτο, η Ερμιόνη, Η κυρά της λίμνης, ο Μωάμεθ Β’ και η Τσελμίρα. Ταυτόχρονα, συνέθετε για άλλες πόλεις της Ιταλίας αριστουργήματα όπως Ο κουρέας της Σεβίλλης, Η Σταχτοπούτα, Η κλέφτρα κίσσα και Σεμίραμις. Το 1822 επισκέφθηκε τη Βιέννη, όπου συνάντησε τον Μπετόβεν. Ακολούθησε το Λονδίνο και τελικά το Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκε το 1824. Το 1829 παρουσίασε τον Γουλιέλμο Τέλλο, την τελευταία του όπερα. Απογοητευμένος από την εξέλιξη της φωνητικής τέχνης τα υπόλοιπα 39 χρόνια της ζωής του συνέθετε μονάχα τραγούδια και έργα εκκλησιαστικής μουσικής. Από το 1855 ήταν μόνιμα εγκατεστημένος στο Παρίσι, όπου πέθανε το 1868. Το 1887 η σορός του μεταφέρθηκε στην Φλωρεντία.

Πρεμιέρες
Ο Κουρέας της Σεβίλλης παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο Αρτζεντίνα της Ρώμης στις 20 Φεβρουαρίου 1816. Το 1833 αναφέρεται παράσταση της όπερας στο Σαν Τζάκομο της Κέρκυρας. Στην Αθήνα υπάρχουν στοιχεία για παράσταση–παρωδία (1837) και παρουσίαση της όπερας στο Φάληρο (1889). Ακόμα, αναφέρονται παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο της Ερμούπολης της Σύρου (1872-73). Από την Εθνική Λυρική Σκηνή η όπερα πρωτοπαρουσιάστηκε στις 11 Μαρτίου 1942.

Περίληψη του έργου

Α' Πράξη
Στην Σεβίλλη, ο κόμης Αλμαβίβα μεταμφιεσμένος ως φτωχός φοιτητής Λιντόρο, επιχειρεί να κατακτήσει την καρδιά της όμορφης Ροζίνας. Η κοπέλα μένει μαζί με τον προστάτη της δόκτορα Μπάρτολο, ο οποίος επίσης επιθυμεί να την νυμφευτεί. Προκειμένου να προσεγγίσει την Ροζίνα, ο Αλμαβίβα ζητά τη βοήθεια του Φίγκαρο, κουρέα της περιοχής, ο οποίος παλαιότερα υπήρξε στην υπηρεσία του. Ο Φίγκαρο προθυμοποιείται να τον βοηθήσει. Ο Ντον Μπαζίλιο, δάσκαλος της μουσικής, πληροφορεί τον φίλο του Ντον Μπάρτολο, πως στην Σεβίλλη έχει φτάσει ο Αλμαβίβα γοητευμένος από την ομορφιά της Ροζίνας. Τού εξηγεί όμως ότι γνωρίζει έναν σίγουρο τρόπο προκειμένου να εξουδετερώσει τον αντίπαλο: τη συκοφαντία. Ταυτόχρονα, βάσει σχεδίου του Φίγκαρο, ο Αλμαβίβα/Λιντόρο εισέρχεται στην κατοικία του Ντον Μπάρτολο ως μεθυσμένος στρατιώτης, προσκομίζοντας μια υποτιθέμενη άδεια διανυκτέρευσης από την στρατιωτική υπηρεσία. Ο Ντον Μπάρτολο αρνείται να συμμορφωθεί και από τη φασαρία που δημιουργείται, έρχεται η αστυνομία. Ωστόσο, ο αστυνομικός γνωρίζει τον κόμη Αλμαβίβα κι έτσι, προς τεράστια έκπληξη του Ντον Μπάρτολο, όχι μόνον δεν τον συλλαμβάνει, αλλά τον αφήνει ελεύθερο.

Β’ Πράξη
Ο Αλμαβίβα επιστρέφει στην κατοικία του Ντον Μπάρτολο αυτή τη φορά μεταμφιεσμένος ως δάσκαλος μουσικής, λέγοντας ότι ο Ντον Μπαζίλιο είναι ασθενής. Καταφθάνει ο Φίγκαρο για την καθημερινή περιποίηση του Ντον Μπάρτολο και καταφέρνει με τέχνη να πάρει το κλειδί του μπαλκονιού της Ροζίνας. Πρόθεσή του είναι να βοηθήσει τον Αλμαβίβα να ελευθερώσει την αγαπημένη του. Απροειδοποίητα φτάνει ο Ντον Μπαζίλιο, τον οποίο ο Αλμαβίβα δωροδοκεί, προκειμένου να φύγει χωρίς να δημιουργήσει πρόβλημα. Η Μπέρτα, οικονόμος του σπιτιού, σχολιάζει την ανοησία του αφεντικού της, που θέλει να νυμφευτεί γυναίκα τόσο νεώτερη του. Ο Ντον Μπάρτολο αποφασίζει να κινηθεί γρήγορα κι έτσι ζητά να έρθει συμβολαιογράφος να τελέσει τον γάμο. Δείχνει στη Ροζίνα την επιστολή που εκείνη είχε στείλει προς τον Λιντόρο και της λέει πως την πήρε από τον κόμη Αλμαβίβα. Η Ροζίνα αισθάνεται ότι ο αγαπημένος της την πρόδωσε και δέχεται να παντρευτεί το Ντον Μπάρτολο. Ξεσπά καταιγίδα. Φτάνουν ο Φίγκαρο και ο Αλμαβίβα από το μπαλκόνι προκειμένου να απαγάγουν τη Ροζίνα. Το μυστήριο της διπλής ταυτότητας του Αλμαβίβα/Λιντόρο λύνεται και το ζευγάρι συμφιλιώνεται. Εμφανίζεται ο Ντον Μπαζίλιο με τον συμβολαιογράφο, ο οποίος αντί του Ντον Μπάρτολο παντρεύει τον Αλμαβίβα με τη Ροζίνα. Αργοπορημένος έρχεται με την αστυνομία ο Ντον Μπάρτολο. Δεν έχει όμως άλλη επιλογή από το να υποταχθεί στο πεπρωμένο του. Ο γάμος έχει ήδη γίνει και όλοι είναι προσκεκλημένοι στο παλάτι του Κόμη, για να γιορτάσουν το χαρμόσυνο γεγονός.

*Με την Ορχήστρα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της ΕΛΣ

Στον αρχικό σχεδιασμό και υλοποίηση του Έργου, συνεργάστηκαν και οι Μαριλένα Καρυτινού (Δ/νση Ανάπτυξης), Λίνα Τέντζερη (Υπεύθυνη Αναπτυξιακών Προγραμμάτων) και Λένα Λειβαδίτου (Γραμματειακή Υποστήριξη)