Η ωραία μυλωνού

Ο κύκλος τραγουδιών Η ωραία μυλωνού των Βίλχελμ Μύλλερ και Φραντς Σούμπερτ, ένα μουσικό «μυθιστόρημα» που σημάδεψε ανεξίτηλα το κίνημα του Ρομαντισμού, έρχεται μέσα από μια πρωτότυπη χορευτική περφόρμανς στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για δύο παραστάσεις στις 21 και 23 Απριλίου 2023.

Με άξονα τη φωνή, το σώμα και την κίνηση και ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα σε μια ατμοσφαιρική σκηνή όπου κυριαρχεί το πράσινο φως, η μεσόφωνος και περφόρμερ Λένια Ζαφειροπούλου και ο χορογράφος και χορευτής Τάσος Καραχάλιος ακολουθούν τον ρομαντικό περιπλανώμενο ήρωα του Μύλλερ στο ταξίδι του και ερμηνεύουν τα υδάτινα τραγούδια του Σούμπερτ, δημιουργώντας μια σκηνική «χορευτική φαντασία», όπου στο τέλος κερδίζει η μαγική φύση του Ρομαντισμού. Στο πιάνο τούς συνοδεύει ο διακεκριμένος πιανίστας Αντρέι Χόβριν.

O Βίλχελμ Μύλλερ υπήρξε φιλόλογος, ιστορικός, βιβλιοθηκονόμος, αλλά και μέγας φιλέλληνας: πολλοί κάτοικοι της Αθήνας ίσως γνωρίζουν την οδό Μυλλέρου. Όταν πέθανε, σε πολύ πρώιμη ηλικία, άφησε πέντε βιβλία ποίησης. Τα ποιήματα της συλλογής Η ωραία μυλωνού δημοσιεύτηκαν το 1821 και ο ίδιος ο ποιητής έλεγε ότι ζούσαν μια μισή, χάρτινη ζωή μέχρι να βρεθεί μια μουσική να τους δώσει πνοή ή να ξυπνήσει τη ζωή που κοιμάται μέσα τους. «Αλλά θα βρεθεί», έλεγε, «η συγγενική ψυχή που θα ακούσει τις μελωδίες πίσω απ’ τις λέξεις και θα μου τις δώσει πίσω». Τελικά ο εκλεκτός αυτός ανιχνευτής της κρυφής ζωής των κατ’ όψιν δευτεροκλασάτων αυτών στίχων ήταν ο Φραντς Σούμπερτ, που κράτησε είκοσι από τα ποιήματα και συνέθεσε τον κύκλο τραγουδιών του το 1823, ένα μουσικοποιητικό μυθιστόρημα σε είκοσι μονολόγους.

Στον κύκλο τραγουδιών Η ωραία μυλωνού, ο ανώνυμος ρομαντικός ήρωας, ένας νεαρός χωρίς πατρίδα, οικείους και περιουσία, φεύγει από τον παλιό του μύλο όπου ήταν παραγιός και ψάχνει αλλού την τύχη του. Ακολουθώντας ένα ρυάκι φτάνει στον νέο νερόμυλο, πιάνει δουλειά και ερωτεύεται την ωραία κόρη του μυλωνά. Μέσα από είκοσι κορυφούμενους μονολόγους, αναπτύσσει και βιώνει το πιο μοναχικό και περίκλειστο ερωτικό αίσθημα που μπορεί κανείς να φανταστεί, με μοναδικό συνομιλητή το ρυάκι που τον οδήγησε στην κόρη, και μοιάζει ο βουβός σκηνοθέτης του δράματος. Απόλυτα μόνος και στον θρίαμβο και στην καταστροφή, ο ήρωας βάζει τον θεατή στον πειρασμό να υποπτευθεί ότι τα πάντα σ’ αυτή την ιστορία, η ερωτική κατάκτηση, η αντιζηλία και η απόρριψη, είναι εφευρήματά του.

Η μεσόφωνος και περφόρμερ Λένια Ζαφειροπούλου και ο χορογράφος και χορευτής Τάσος Καραχάλιος επιστρέφουν στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ μετά την επιτυχημένη παραγωγή I Had Enough (2018) και αποτυπώνουν αυτόν τον έρωτα που δαπανά τον εαυτό του σε μια χορευτική περφόρμανς, συνοδευόμενοι από τον πιανίστα Αντρέι Χόβριν. Η χορευτική περφόρμανς σκιαγραφεί τους είκοσι σταθμούς μιας πορείας που διέγραψαν πρώτοι οι Βίλχελμ Μύλλερ και Φραντς Σούμπερτ πριν από ακριβώς διακόσια χρόνια, ψηλαφώντας με συναρπαστικά μοντέρνο τρόπο τους δεσμούς ανάμεσα στο φαντασιακό και τη νεωτερική αρρενωπότητα και σημαδεύοντας ανεξίτηλα τόσο το είδος του κύκλου τραγουδιών όσο και γενικότερα το κίνημα του Ρομαντισμού.

Στόχος αυτής της «χορευτικής φαντασίας» είναι να μεταφραστούν οι εικόνες, η πλοκή και οι μελωδίες του κύκλου σε μια νέα αφαιρετική δραματουργία: τραγούδι και αυστηροί νόμοι στην κίνηση, άκρα σωματικότητα, μια άδεια σκηνή και ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα θα καταδείξουν το πόσο μοναχική και μη ανακοινώσιμη είναι η σφοδρότητα του αισθήματος και η υπεραπαίτηση από τη ζωή, μια μοναχικότητα διαχρονική και σύμφυτη με την ανθρώπινη κατάσταση.