Με αφορμή τον εορτασμό των 80 χρόνων από την ίδρυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η Εναλλακτική Σκηνή παρουσιάζει την ημέρα της επετείου, στις 5 Μαρτίου 2020, την εμβληματική μετα-όπερα Europeras 1 & 2 του πάπα της αβανγκάρντ Τζων Κέιτζ για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Πρόκειται για ένα καταιγιστικό παιχνίδι μνήμης, ένα καλειδοσκοπικό οπερατικό κολάζ από 105 άριες, 5 ντουέτα, 1.942 μουσικά αποσπάσματα από 64 όπερες, 14 τραγουδιστές, 12 βοηθούς σκηνής, 26 μουσικούς, 127 κοστούμια, 72 εικόνες αρχείου, 121 σκηνικά αντικείμενα, 101 αποσπάσματα ηχογραφήσεων, 112 σκηνές. Η διάρκεια του θεάματος ανέρχεται στα 135 λεπτά.
Το έργο Europeras 1 & 2, που συνυπογράφουν η σκηνοθέτρια και χορογράφος Ζωή Χατζηαντωνίου και ο εικαστικός Πέτρος Τουλούδης, θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για τρεις παραστάσεις, στις 5, 6 και 7 Μαρτίου 2020.
Η παράσταση υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) προς την Εναλλακτική Σκηνή.
«Για διακόσια χρόνια οι Ευρωπαίοι μάς έστελναν τις όπερές τους. Τώρα τους τις στέλνω πίσω.» - Τζων Κέιτζ
Γραμμένο την περίοδο 1985-1987, μετά από παραγγελία της Όπερας της Φρανκφούρτης με την επισήμανση να γραφτεί μια όπερα που θα αναιρεί την παράδοσης της όπερας ως είδους, το έργο συνιστά μια δοξαστική όσο και βιτριολική ματιά στο ρεπερτόριο της όπερας του 18ου και 19ου αιώνα. Στην παράσταση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ τα υλικά που χρησιμοποιεί αποσπασματικά και με τυχαία σειρά ο συνθέτης ανασύρονται από το ιστορικό απόθεμα των ογδόντα χρόνων λειτουργίας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής: ιστορικά κοστούμια, σκηνικά αντικείμενα, πρόσωπα, ήχοι, βίντεο και ένα πλούσιο αρχειακό υλικό φωτογραφιών παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε οπερατικό έργο ενός συνθέτη. Ειδικά για την παρουσίαση του Europeras 1 & 2 θα γίνει χρήση ολόκληρης της πλατείας της Εναλλακτικής Σκηνής, από την οποία θα έχουν αφαιρεθεί οι θέσεις των θεατών. Οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την παράσταση από τους δύο εξώστες της Εναλλακτικής Σκηνής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, οι θεατές θα μπορούν να κινούνται ελεύθερα στους εξώστες, περιμετρικά της σκηνής και να παρακολουθούν τη δράση από διαφορετικές γωνιές, βιώνοντας έτσι μια σπάνια οπερατική εμπειρία. Ο καθένας θα δει τη δική του εκδοχή των Europeras 1 & 2 ή Your Operas, όπως ονόμασε την όπερά του ο Τζων Κέιτζ.
Στην παράσταση της Εναλλακτικής Σκηνής τη μουσική διδασκαλία της Αθηναϊκής Συμφωνικής Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ) και των «Νέων της Όπερας» έχει αναλάβει ο αρχιμουσικός Μιχάλης Παπαπέτρου. Η επιλογή ιστορικών φωτογραφιών και ηχογραφήσεων από το αρχείο της ΕΛΣ είναι του Γιάννη Σβώλου, το video mapping του Παντελή Μάκκα, η ανάπτυξη λογισμικού και επιμέλεια ηλεκτροακουστικού ήχου του Γιώργου Μιζήθρα και οι φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου.
Λίγα λόγια για το Europeras 1 & 2
Το Europeras 1 & 2 παίρνει το όνομά του από τις λέξεις «Europe» και «Opera», υποδηλώνοντας το περιεχόμενό του και ηχώντας σαν «Your Opera» – μια νύξη στις λαϊκές τάσεις του. Οι αριθμοί 1 και 2 του τίτλου παραπέμπουν σε δύο άνισα μέρη – το ένα διάρκειας 90 λεπτών και το άλλο 45. Το Europeras 1 & 2 είναι, όπως όλα τα έργα του Κέιτζ από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και εξής, φτιαγμένο αποκλειστικά μέσω αλεατορικών διαδικασιών. Οι αλεατορικές διαδικασίες που χρησιμοποιούνται, ωστόσο, είναι ανεπανάληπτα σύνθετες ακόμα και για τον ίδιο τον Κέιτζ, λόγω της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών για τη λειτουργία του «IC», ενός αυτόνομου λογισμικού προγράμματος ειδικά σχεδιασμένο για να προσομοιάζει στη μαντεία του κινεζικού βιβλίου των χρησμών I Τσινγκ. Το μουσικό «περιεχόμενο» του έργου είναι η παρουσίαση ενός συνόλου από άριες και ντουέτα που ακούγονται ταυτόχρονα με μουσικά αποσπάσματα αποκομμένα από 64 ευρωπαϊκές όπερες του παρελθόντος, από τον Γκλουκ μέχρι τον Πουτσίνι. Η ομάδα των λυρικών καλλιτεχνών είναι, για τα οπερατικά δεδομένα, κάπως μικρή: 19 τραγουδιστές, 12 χορευτές/αθλητές και μια 24μελής ορχήστρα, χωρίς το συνηθισμένο συγκρότημα εγχόρδων, αλλά με την ασυνήθιστη προσθήκη του τμήματος κρουστών της «Truckera», μιας live ηχογράφησης από 101 διαστρωματωμένα αποσπάσματα από ευρωπαϊκές όπερες. Τα εξωμουσικά στοιχεία, κι αυτά επιλεγμένα μέσω αλεατορικών διαδικασιών, είναι αυτά που συνήθως συνδέονται με το είδος της όπερας: περίτεχνοι φωτισμοί, κοστούμια και αξεσουάρ, ποικίλες και γεμάτες ζωντάνια σκηνικές δράσεις, χορευτικά ιντερλούδια, καθώς κι ένα ευφάνταστο εναλλασσόμενο σκηνικό.
Οι Europeras 1 & 2 είναι μια αμερικάνικη όπερα σε δύο πράξεις φτιαγμένη από το σύνολο των ευρωπαϊκής οπερατικής παράδοσης μέσω της χρήσης ειδικά σχεδιασμένων υπολογιστικών προγραμμάτων που μιμούνται τη λειτουργία του κινέζικου βιβλίου των χρησμών Ι Τσινγκ.
Ο Κέιτζ, αφού μελέτησε το corpus της ευρωπαϊκής παράδοσης, ανέλυσε την όπερα στα συστατικά της, τα αναδόμησε, την αποδέσμευσε από την υποχρέωση της εξιστόρησης και έστησε ένα καταιγιστικό παιχνίδι που προκαλεί τις αισθήσεις της όρασης και της ακοής. Τίποτα δεν μπορεί να προετοιμάσει τον θεατή της όπερας για αυτό που πρόκειται να συμβεί στα 135 λεπτά που διαρκούν συνολικά τα δύο μέρη του έργου. Παίζει με τα όριά μας όπως παίζει με τα όρια του οπερατικού είδους. Φέρνει τους ερμηνευτές και τους θεατές της όπερας, που διψάνε για το οικείο και το γνώριμο, ενώπιον ανοίκειων καταστάσεων και νέων ερεθισμάτων. Αυτό που προκύπτει είναι ένα οπερατικό οπερατικό multitasking happening, μια οπερατική διακήρυξη ανεξαρτησίας από τις καθιερωμένες δομές και τον κανόνα, ένα συγκινητικό hommage στην ευρωπαϊκή όπερα και ένα τολμηρό οπερατικό μπουρλέσκ, μαζί.
Τίποτα απ’ ό,τι συμβαίνει στη σκηνή δεν συσχετίζεται με κάτι άλλο. Όλα τα στοιχεία που συνιστούν το είδος «όπερα» (τραγούδι, μουσική, σκηνικό ντεκόρ, κοστούμι, φως, λιμπρέτο) λειτουργούν ανεξάρτητα. Βρισκόμαστε δηλαδή στον αντίποδα του «συνολικού έργου τέχνης» του Βάγκνερ, έχοντας να διαχειριστούμε τα ίδια ακριβώς υλικά. Όλα τα όρια διευρύνονται. Τίθενται ζητήματα αρμονίας, αισθητικής, κανόνων. Η αποσπασματικότητα, η διάσπαση, ο πολιτισμικός πλουραλισμός, η πολυπλοκότητα, η πολλαπλή διεργασία πρόσληψης και σύνθεσης συνιστούν το νέο μοντέλο ζωής. Αυτό ακριβώς είναι και το μοντέλο των Europeras 1 & 2.
Δεν υπάρχει μαέστρος. Δεν υπάρχει ένας οδηγός. Δεν υπάρχει κανένα σύνολο ανθρώπων που να το διέπει η καθιερωμένη ιεραρχία της όπερας όπως την ξέρουμε. Ένα ηλεκτρονικό ρολόι μοιρασμένο σε μόνιτορ αντικαθιστά τον μαέστρο και οδηγεί τις άριες και τις δράσεις των ερμηνευτών. Καθώς δεν τίθεται θέμα πλοκής, δεν υπάρχει ιεραρχία ούτε σε ό,τι συμβαίνει επί σκηνής. Πρόκειται για ένα αναρχικό σύστημα ανεξάρτητων σκηνικών δραστηριοτήτων από το οποίο προκύπτει ένα τοπίο εναλλασσόμενων ισοδύναμων κέντρων. Όλοι σε αυτήν την όπερα είναι σολίστες.
Μέσω της φόρμας και όχι του περιεχομένου, μέσω της μεθόδου «σύνθεσής» τους, που βασίζεται αποκλειστικά σε διαδικασίες τυχαιοποίησης, οι Europeras 1 & 2 θέτουν ζητήματα αμφισβήτησης της ατομικής βούλησης και επιλογής, της αιτιοκρατίας, του ίδιου του ιδεολογικού πυρήνα του Διαφωτισμού. Ο Κέιτζ ψάχνει ένα νέο είδος Διαφωτισμού, αυτόν που θα προκύψει από τις επιστημονικές εξελίξεις του 20ού αιώνα όπως ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός προέκυψε από τις επιστημονικές εξελίξεις της Αναγέννησης και του 17ου αιώνα. Εμπνέεται από την κβαντομηχανική, τη θεωρία της σχετικότητας, τη θεωρία των πιθανοτήτων.
Για τις ανάγκες της παράστασης της Εναλλακτικής Σκηνής χρησιμοποιήθηκαν ανάλογα software με αυτά που ανέπτυξε ο συνεργάτης του Κέιτζ, Άντριου Κάλβερ, για την πρώτη παράσταση στην Όπερα της Φρανκφούρτης το 1987, προκειμένου οποιαδήποτε προσθήκη ή αντικατάσταση υλικού να γίνει μέσω διαδικασιών τυχαιοποίησης.
Τα αρχεία της ΕΛΣ λειτουργούν ως database για την εκ νέου διαμόρφωση του ηχητικού και σκηνικού τοπίου της παράστασης. Οι λίστες των σκηνικών αντικειμένων από όλες τις προηγούμενες παραγωγές της ΕΛΣ, τα ιστορικά κοστούμια του βεστιαρίου, το φωτογραφικό και ηχογραφημένο υλικό και το ρεπερτόριο της ΕΛΣ είναι τα συστατικά των Εuroperas 1 & 2 σε αυτήν την εκδοχή. Μια ρετροσπεκτίβα, ένα καλειδοσκόπιο παλαιών υλικών, σε νέα δομή και φόρμα. Η ελληνική λυρική σκηνή στην – και σε σχέση με την - ευρωπαϊκή λυρική παράδοση.
Αυτό που δημιουργείται είναι ένα είδος οπερατικού μουσείου ή εργοταξίου, ένας κήπος φαινομενικά αταίριαστων θραυσμάτων, χωρίς αφήγηση. Τα μυθικά πρόσωπα των έργων λες και ξέφυγαν από τον αφηρημένο κόσμο όπου ανήκουν, περνούν για λίγο από ένα ανοίκειο τοπίο, κάνουν παράξενα πράγματα, είναι ντυμένα με παράταιρα κοστούμια, κανείς δεν τα συνοδεύει, παρ’ όλα αυτά τραγουδούν. Όλα αποδομούνται και αναδομούνται στις Europeras 1 & 2, οι άριες μόνο παραμένουν ανέγγιχτες. Το τραγούδι παραμένει το βασικό συστατικό και της όπερας του Κέιτζ.
Κι αν η σκηνή είναι ένας χώρος συνεχόμενων αλλαγών και ανεξάρτητων κινήσεων, τότε και ο χώρος των θεατών μπορεί να απελευθερωθεί από τον κανονισμό, από την προκαθορισμένη θέση κι από την ακινησία. Οι θεατές της παράστασης κινούνται ελεύθερα και απρόσκοπτα στον χώρο που τους αναλογεί, περιμετρικά της σκηνής στους δύο εξώστες της Εναλλακτικής Σκηνής. Οι πιθανότητες και τα σημεία θέασης και ακρόασης πολλαπλασιάζονται, οι θεατές γίνονται και αυτοί φορείς δραστηριότητας.
Οι Europeras 1 & 2 που παρουσιάζονται στην Εναλλακτική Σκηνή αποτελούνται από 105 άριες, 5 ντουέτα, 1.942 μουσικά αποσπάσματα από 64 όπερες, 14 τραγουδιστές, 12 βοηθούς σκηνής, 26 μουσικούς, 127 κοστούμια, 72 εικόνες, 121 σκηνικά αντικείμενα, 101 αποσπάσματα ηχογραφήσεων, 112 σκηνές, και διαρκούν 135 λεπτά.
Μπορεί όλο αυτό να γίνεται για να μπορέσουμε να ακούσουμε μια νέα σιωπή, τη σιωπή μετά από αυτό.
Ζωή Χατζηαντωνίου
Σημείωμα για την εικαστική επιμέλεια χώρου, σκηνικών και ιστορικών κοστουμιών της ΕΛΣ του Πέτρου Τουλούδη
Με αφορμή την επέτειο των ογδόντα χρόνων από την ίδρυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε οπερατικό έργο συνθέτη επιλογές από ένα πλούσιο αρχειακό υλικό φωτογραφιών, σκηνικών αντικειμένων και ιστορικών κοστουμιών από όλη την πορεία της ΕΛΣ. Η χρήση του ισόγειου χώρου της σκηνής της Εναλλακτικής από άκρη σε άκρη, με παρασκηνιακούς χώρους τους περιμετρικά της σκηνής χώρους κάτω από τους εξώστες και η χρήση των εξωστών για το όρθιο κοινό να παρακολουθεί την παράσταση από εκεί, προσκαλεί τον θεατή σε μια περιπατητική πρόσληψη του έργου από διαφορετικές γωνίες θέασης σε αντίθεση με την κλασική μετωπική εκδοχή του. Ακολουθώντας την οδηγία του συνθέτη να δημιουργηθεί ένα αποκεντρωμένο σύστημα θέασης παραπλήσιο σε μια εμπειρία τσίρκου, η μουσική, το ιστορικό φωτογραφικό υλικό των προβολών, τα κομμάτια σκηνικών και σκηνικών αντικειμένων από παλιότερες παραστάσεις, τα ιστορικά κοστούμια, τα φώτα παροτρύνουν τους εμπλεκόμενους συντελεστές και το κοινό μέσω ανοιχτών διεργασιών να εστιάσουν ο καθένας με έναν μοναδικό τρόπο σε ένα δικό τους κέντρο με μόνο σταθερό άξονα τον χρόνο.
Το εγχείρημα των Europeras 1 & 2 του Τζων Κέιτζ για την Εναλλακτική Σκηνή αποτέλεσε μια μεγάλη πρόκληση, από πολλές απόψεις, για το εικαστικό αφήγημα της παράστασης. Η βασική πρόκληση ήταν να χρησιμοποιηθεί ο χώρος της Εναλλακτικής Σκηνής με τέτοιο τρόπο ώστε να δεχθεί μια παραγωγή που «παραδοσιακά» προορίζεται για μεγαλύτερες οπερατικές σκηνές. Παρ’ όλα αυτά, η αρχιτεκτονική της συγκεκριμένης αίθουσας με τον τρόπο που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί ήταν και το αρχικό εικαστικό μέλημα, για να αναδειχθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτό το μοναδικό αρχειακό υλικό μέσα από τη συγκυρία του έργου του Κέιτζ. Είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με το ιστορικό αρχείο των κοστουμιών της ΕΛΣ που χρησιμοποιούνται στις Europeras. Δημιουργίες καλλιτεχνών, ζωγράφων, σκηνογράφων και ενδυματολόγων όπως του Γιάννη Τσαρούχη, του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, του Αντώνη Φωκά, της Λαλούλας Χρυσικοπούλου, του Αλέκου Φασιανού κ.ά. Επίσης αρκετά από αυτά τα μοναδικά κομμάτια ήταν ατεκμηρίωτα. Η διαδικασία της ανασκαφής ήταν εξαιρετικά αποκαλυπτική από πολλές απόψεις και ιδιαίτερα συγκινητική για την ιστορία των υλικών και της χειροποίητης φαντασίας των ανθρώπων της τέχνης της όπερας στην Ελλάδα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Ζωή Χατζηαντωνίου Σκηνοθεσία
Ζει και εργάζεται ως χορογράφος και σκηνοθέτρια στην Αθήνα. Σπούδασε στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και στο Dance Space Center της Νέας Υόρκης. Ως χορογράφος – κινησιολόγος έχει συνεργαστεί με πολλές θεατρικές ομάδες, σκηνοθέτες και θεατρικούς οργανισμούς σε Ελλάδα και εξωτερικό. Tην περίοδο 2005/07 συνεργάστηκε ως δραματουργός και χορογράφος στο ευρωπαϊκό πρότζεκτ I – MAP, το οποίο παρουσιάστηκε με τη μορφή των διαδραστικών πολυμεσικών παραστάσεων See you in Walhalla και Fwd: See you in Walhalla. Χορογραφική δουλειά της έχει παρουσιαστεί σε Joyce SoHo (Νέα Υόρκη), Arts Evolving Theater, Πολιτιστικό Κέντρο Μακάου και Σάουθμπανκ Σέντερ. Έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις όπως Wunschkonzert (Φ. Ξ. Κραιτς), Σκηνές (Ευθ. Φιλίππου), Η άφιξη (παράσταση πολυμέσων), Οι τυφλοί (Μ. Μαίτερλινκ), Οι προεδρίνες (Β. Σβαμπ), Έντα Γκάμπλερ (Ερ. Ίψεν), καθώς επίσης τις όπερες Φροσύνη (Π. Καρρέρ) και Οι δραπέτες της σκακιέρας (Γ. Κουρουπός).
Πέτρος Τουλούδης Εικαστική επιμέλεια χώρου, σκηνικών, σκηνικών αντικειμένων και κοστουμιών ιστορικού αρχείου ΕΛΣ
Ζει στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας. Δουλεύει με διάφορα μέσα τέχνης (γλυπτική, βίντεο, εγκαταστάσεις, περφόρμανς), όπερας και θεάτρου. Mεταξύ άλλων, ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος στην όπερα σχεδίασε τα σκηνικά και τα κοστούμια για τη Φόνισσα του Γ. Κουμεντάκη (ΕΛΣ, 2014 & 2016), τα σκηνικά για την Πριγκίπισσα και το μπιζέλι του Ερνστ Τοχ (ΕΛΣ, 2018), καθώς επίσης τα σκηνικά και τα κοστούμια για το έργο Έσσεται ήμαρ… του Γ. Κουμεντάκη (Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ, 2017). Το χρονικό διάστημα 2015/17 υπήρξε υπότροφος στην Ακαδημία Schloss Solitude στη Στουτγάρδη της Γερμανίας. Από το 2015, είναι συν-ιδρυτής της πλατφόρμας Tinos Quarry Platform, ένα φόρουμ για τη σύγχρονη τέχνη, η οποία υποστηρίζει ένα πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών και βρίσκεται στην Τήνο.
Μιχάλης Παπαπέτρου Μουσική διεύθυνση
Αρχιμουσικός και πιανίστας, γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο και μουσικολογία στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέχισε σπουδές στην Ανώτατη Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου Μονάχου (τάξη Μπρούνο Βάιλ και Κλάους φον Βίλντενμαν). Έχει διευθύνει τη Συμφωνική Oρχήστρα Μονάχου, τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μπαντ Ράιχενχαλ, την Ορχήστρα Εγχόρδων της Ίνγκολστατ, την Ορχήστρα Εγχόρδων της Χαϊλμπρόν, τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Ορχήστρα των Xρωμάτων, την Ορχήστρα της ΕΛΣ κ.ά. Διακρίθηκε ανάμεσα σε διακόσιους δεκαεπτά συμμετέχοντες στον Διεθνή Διαγωνισμό «Δημήτρης Μητρόπουλος» για διεύθυνση ορχήστρας, καθώς προκρίθηκε στους οκτώ καλύτερους του διαγωνισμού. Έχει συνεργαστεί με Ευρωπαϊκό Kέντρο Όπερας, Εθνική Λυρική Σκηνή, Φεστιβάλ Αθηνών, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής κ.ά.
Παντελής Μάκκας Video mapping
Σπούδασε φωτογραφία και βίντεο και είναι απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας και Πράγας, καθώς και της Ακαδημίας Χέρριτ Ρήτφελντ, (Ολλανδία). Την περίοδο 2005/07 έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Ντε Ατελιέ του Άμστερνταμ για τις μεταπτυχιακές του σπουδές, ενώ ακολούθησε η πρώτη ατομική του έκθεση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην ίδια πόλη. Tο διάστημα 2009/15 σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λέιντεν και το PhDarts ολοκλήρωσε την καλλιτεχνική του έρευνα. Έχει επιμεληθεί βίντεο αρτ (video art) και έχει πραγματοποιήσει σχεδιασμό βίντεο σε Ελλάδα και εξωτερικό. Εκτός από το προσωπικό του έργο, τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με θεατρικούς σκηνοθέτες όπως οι Γιάννης Χουβαρδάς, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, Έλλη Παπακωνσταντίνου, Ζωή Χατζηαντωνίου κ.ά., επιμελούμενος τον σχεδιασμό βίντεο παραστάσεων που έχουν ανέβει σε Εθνικό Θέατρο, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Εθνική Λυρική Σκηνή, Θέατρο Νέου Κόσμου, Θέατρο Τέχνης κ.α., αλλά και σε θεατρικά φεστιβάλ όπως Φεστιβάλ Αθηνών, Φεστιβάλ Νόστος, Φεστιβάλ BE (Μεγάλη Βρετανία), Operadagen Φεστιβάλ (Ολλανδία) κ.ά.
Γιάννης Σβώλος Επιλογή ιστορικών φωτογραφιών και ηχογραφήσεων
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στις ΗΠΑ. Εργάστηκε στο ΥΠΠΟ στην αναστήλωση των μνημείων της Επιδαύρου (1984/92), στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (1995-2000), στην παραγωγή ντοκιμαντέρ για τους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες (2000) και συμμετείχε σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ με αντικείμενο το κάστρο της Μυτιλήνης (2007/13). Συμπράττει με αρχαιολόγους και γραφίστες στη δημιουργία τρισδιάστατων αναπαραστάσεων ελληνικών αρχαιολογικών χώρων. Δημοσιεύει μουσικοκριτικές στην Ελευθεροτυπία (1996-2012) και στην Εφημερίδα των Συντακτών (2012/20). Έχει συνεργαστεί με το Γ΄ Πρόγραμμα (1994-2014), με μουσικούς θεσμούς (ΜΜΑ, ΜΜΘ, Φεστιβάλ Αθηνών) και στη δισκογραφική έκδοση έργων Ελλήνων συνθετών (Πολιτιστική Ολυμπιάδα 2001/04). Διδάσκει σε σεμινάρια σκηνογραφίας όπερας (2001/19). Συνέθεσε τα λιμπρέτα για τις όπερες Η φόνισσα του Γ. Κουμεντάκη (2014) και Η κερένια κούκλα του Τ. Ρωσόπουλου (2019). Συμμετείχε σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ με αντικείμενο το ιστορικό αρχείο της ΕΛΣ (2013/15) και σε τηλεοπτικές παραγωγές για την ιστορία της όπερας στην Ελλάδα (2016/18, Cosmote / History Channel).
Ελίζα Αλεξανδροπούλου Φωτισμοί
Είναι απόφοιτος του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Απέσπασε το πρώτο βραβείο Ουνέσκο (Prize for the Promotion of the Arts) για τη σκηνική της πρόταση πάνω στο θέμα «Βαβέλ», στη διεθνή έκθεση σκηνογραφίας Κουαντρενιάλ Πράγας 2007, καθώς και το βραβείο πρωτότυπου σχεδιασμού για τον φωτισμό στην παράσταση Relic του Ευριπίδη Λασκαρίδη στα Θεατρικά και Tεχνολογικά βραβεία 2017, τα οποία οργανώθηκαν από το θέατρο Φούλστοπ Λονδίνου. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως σχεδιάστρια φωτισμού σε παραστάσεις θεάτρου και χορού. Έχει συνεργαστεί με Θωμά Μοσχόπουλο, Ξένια Καλογεροπούλου, Γιώργο Κιμούλη, Θοδωρή Γκόνη, Ευριπίδη Λασκαρίδη, Αργυρώ Χιώτη, Μαρία Πανουργιά, Ανέστη Αζά, Πρόδρομο Τσινικόρη, Ομάδα Πλεύσις, Zωή Χατζηαντωνίου, Χάρη Φραγκούλη, Χρήστο Πασσαλή κ.ά. Είναι μέλος της ομάδας εικαστικού φωτισμού Beforelight και έχει εμπλακεί, από το 2007, στον σχεδιασμό φωτιστικών εγκαταστάσεων και αστικών δρωμένων σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Οι νέοι της όπερας
«Οι νέοι της όπερας» είναι ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικού χαρακτήρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το οποίο απευθύνεται σε νέους καλλιτέχνες που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους και βρίσκονται στα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα. Κύριος στόχος του προγράμματος είναι να τους προσφέρει τη δυνατότητα να εξελίξουν και να παρουσιάσουν τις δυνατότητές τους σε ένα περιβάλλον εργασίας προστατευμένο αλλά και εποπτευόμενο από επαγγελματίες καταξιωμένους στο αντικείμενό τους. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες δοκιμάζονται σε ένα πραγματικό περιβάλλον εργασίας και παίρνουν μέρος σε παραγωγές όπερας και συναυλίες. Η καθοδήγηση και η εκπαίδευση των νέων καλλιτεχνών γίνεται από καταξιωμένους καλλιτέχνες της όπερας και όχι μόνο, όπως, μεταξύ άλλων, οι Βαγγέλης Χατζησίμος, Μιχάλης Παπαπέτρου, Μάρθα Τομπουλίδου, Γιώργος Κουβαράς και Στράτος Παπανούσης. Σε σεμινάρια τελειοποίησης δίδαξαν ή θα διδάξουν η Μπάρμπαρα Φρίττολι και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι δωρεάν και ο ουσιαστικός στόχος είναι η δημιουργία καταρτισμένων επαγγελματιών της όπερας. Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Βαγγέλης Χατζησίμος.
Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ)
Η Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ) και ο ομώνυμος μη κερδοσκοπικός και ανεξάρτητος σύλλογος-φορέας της ιδρύθηκαν το 1998 από μέλη της ΚΟΑ, γονείς, καθηγητές ωδείων, συνθέτες και πανεπιστημιακούς. Σκοπός της ορχήστρας είναι να δώσει σε νέους μουσικούς την ευκαιρία να αποκτήσουν ορχηστρική εμπειρία στο συμφωνικό ρεπερτόριο, μουσική παιδεία και αντίληψη. Μουσικός διευθυντής είναι ο Παύλος Σεργίου και τα μέλη της είναι μαθητές και μαθήτριες από όλα σχεδόν τα ωδεία του λεκανοπεδίου και νομών εκτός Αττικής. Έχει δώσει συναυλίες σε Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, ΕΛΣ, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε πανεπιστήμια (Αθηνών, Πατρών και Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης), καθώς επίσης σε πολλά σχολεία και δημοτικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα. Έχει παρουσιάσει σε πρώτη εκτέλεση πολλά ελληνικά και ξένα έργα σε ποικίλα, συχνά «μη οικεία», μουσικά ιδιώματα. Έχει συνεργαστεί με επιφανείς Έλληνες μουσικούς και έχει εκπαιδεύσει μεγάλο αριθμό μουσικών που στελεχώνουν σήμερα τις επαγγελματικές ορχήστρες της χώρας.
Το πρόγραμμα «Οι Νέοι της Όπερας» της ΕΛΣ χρηματοδοτείται από το:
