Mantras

Ιδρυτικός δωρητής Εναλλακτικής ΣκηνήςΟ διακεκριμένος Βέλγος συνθέτης Βιμ Χέντερικς με την υψίφωνο και performer Δανάη Μπλέτσα παρουσιάζουν το έργο σύγχρονου μουσικού θέατρου Mantras, μία σύνθεση για σοπράνο και live electronics, στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στις 5 Ιουλίου 2018, στο πλαίσιο του κύκλου Ημέρες Μουσικού Θεάτρου. Η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου έγινε σε μια sold out performance στο Φεστιβάλ Όπερας Operadagen Rotterdam το 2017, στο Maassilo, όπου προσκλήθηκε να το ερμηνεύσει και να το σκηνοθετήσει η Δανάη Μπλέτσα.

Στο έργο Mantras o Χέντερικς επέλεξε να μελοποιήσει ένα κείμενο σε φανταστική γλώσσα, δημιουργώντας τα δικά του μάντρας. Η υψίφωνος, ως ένα είδος σύγχρονης ιέρειας, βρίσκεται υπερυψωμένη σε ένα γιγαντιαίο φόρεμα, πάνω στο οποίο είναι σχεδιασμένο το γεωμετρικό σχήμα της Σρι Γιάντρα, μιας αφηρημένης έννοιας που χρησιμοποιείται στον βουδισμό ως οδηγός διαλογισμού και ανάπτυξης της συνειδητότητας, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης του Χέντερικς στο εν λόγω έργο. Η παρτιτούρα διαθέτει ανοιχτή φόρμα, επιτρέποντας στην υψίφωνο να συνδημιουργήσει το ακουστικό αποτέλεσμα. Το κέντρο της Σρι Γιάντρα (γνωστό ως σημείο μπίντου) είναι στην προκειμένη η ίδια η υψίφωνος, η οποία ξεκινάει να απαγγέλλει μουσικά ένα κείμενο σε φανταστική γλώσσα εν είδει χρησμού. Η ιέρεια περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της και ανάλογα με το μάντρα που απαγγέλλει αναδεικνύει και μια διαφορετική πτυχή της ψυχικής της διάθεσης. Η εικόνα έχει το δίπτυχο μπλεκόκκινο στο επίκεντρό της, πάντα σε σχέση με τον ανάλογο συμβολισμό της Σρι Γιάντρα (κόκκινο: πάθος, ενέργεια, δύναμη / μπλε: ειρήνη και ψυχική υγεία). Το συγκεκριμένο σχήμα, γνωστό αλλιώς και ως μάνταλα, έχει υπάρξει σημείο αναφοράς και για τον Καρλ Γιουνγκ, ο οποίος συμβούλευε τους ασθενείς του να προβούν σε αυτοσχέδια ζωγραφιά κάποιου μάνταλα ώστε να απελευθερώσει μια αυθόρμητη έκφραση του ασυνειδήτου τους.
Το έργο ηλεκτρονικής μουσικής Shri Yantra (2009) λειτουργεί ως ιντερλούδιο ανάμεσα στα μάντρας (electronics: Γιόρριτ Ταμμίνγκα). Oι ήχοι των live electronics έχουν συντεθεί από ήχους ξύλου, πέτρας, νερού, θροΐσματος, ψιθύρων και θιβετιανών κυμβάλων. Η δομή του έργου αυτού όπως και του Elusive time (2013), καθώς και η τοποθέτηση των ακουστικών εφέ στον χώρο, βασίζονται στη γεωμετρική φόρμα της Σρι Γιάντρα και στα τέσσερα στοιχεία της φύσης (νερό-κύκλος, φωτιά-τρίγωνο, αέρας-λωτός, γη-τετράγωνο). Η συνολική δραματουργία και η σκηνοθεσία αποσκοπούν στη δημιουργία μιας νέας οπτικοακουστικής εμπειρίας για τον ακροατή, ώστε αυτός να εκλάβει το έργο ως τελετουργία.

Το έργο Mantras αποτελεί ευγενική χορηγία του Βιμ Χέντερικς στο Φεστιβάλ Ημέρες Μουσικού Θεάτρου / «Στα όρια της φωνής» της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ.

Βιμ Χέντερικς
Σπούδασε σύνθεση και κρουστά στο Βασιλικό Ωδείο Αμβέρσας και ηχολογία (sοnology) στο Ινστιτούτο IRCAM του Παρισιού και στο Βασιλικό Ωδείο Χάγης. Ως συνθέτης εμπνέεται συχνά από διαφορετικoύς πολιτισμούς. Μεταξύ 2004 και 2010 συνέθεσε τον Tantric Circle με βάση την ανατολική φιλοσοφία και τον βουδισμό. Φιλοξενούμενος συνθέτης του Muziektheater Transparant από το 1996. Το 2008 έλαβε ανάθεση από τον διαγωνισμό Βασίλισσα Ελισάβετ των Βρυξελλών και το 2013 προσκλήθηκε ως φιλοξενούμενος συνθέτης της Συμφωνικής Ορχήστρας Αμβέρσας. Με την τελευταία ηχογράφησε τέσσερα έργα του που κυκλοφόρησαν σε διπλό CD (2016), το οποίο απέκτησε διεθνή φήμη με πεντάστερη κριτική από το BBC Music Magazine. Άλλες σημαντικές αναθέσεις περιλαμβάνουν τα: Revelations (2017) από το Muziektheater Transparant, Symphony No 2 (Aquarius’ Dream) για ορχήστρα, υψίφωνο, electronics και σχεδιασμό φωτισμών, και το μπαλέτο Requiem από το Βασιλικό Μπαλέτο Φλάνδρας. Έχει βραβευτεί πολλές φορές για το έργο του, το οποίο έχει εκδοθεί από το Norsk Musikforlag στο Όσλο. Είναι καθηγητής σύνθεσης στις μουσικές ακαδημίες του Άμστερνταμ και της Αμβέρσας και δημιούργησε τη θερινή ακαδημία SoundMine για νέους συνθέτες στο Νέερπελτ του Βελγίου.

Δανάη Μπλέτσα
Υψίφωνος και συνθέτρια, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε σύνθεση στο Ωδείο του Άμστερνταμ με τους Βιμ Χέντερικς και Ρίτσαρντ Αρές (δίπλωμα μουσικής) και ειδικεύτηκε στην όπερα στην ίδια ακαδημία με την Κλάρον ΜακΦάντεν (μεταπτυχιακό μουσικής) και στη συνέχεια στη Βιέννη με την Έλενα Φιλίπποβα. Παρακολούθησε σεμινάρια σύνθεσης με διακεκριμένους Έλληνες και ξένους λυρικούς τραγουδιστές. Δραστηριοποιείται ως συνθέτρια όπερας και ως λυρική τραγουδίστρια. Το ρεπερτόριό της εκτείνεται από την παλαιά ως τη σύγχρονη μουσική και την ενδιαφέρει η γεφύρωση μεταξύ κλασικού και σύγχρονου, ενώ ως συνθέτρια έχει συνεργαστεί με πολλά φεστιβάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ως λυρική τραγουδίστρια επιλέχθηκε για τον πρώτο ρόλο της Τσέλιας στην όπερα Η αφοσίωση ανταμείβεται του Γ. Χάυντν στη Διεθνή Ακαδημία Όπερας Βιέννης και έγινε μέλος του ανσάμπλ του φεστιβάλ Ημέρες Όπερας του Ρόττερνταμ. Έχει ηχογραφήσει κύκλο τραγουδιών του Ντ. Σοστακόβιτς και παρουσίασε την πρεμιέρα του δικού της μονοδράματος για σοπράνο στο Senate House στο Λονδίνο.

Η παράσταση "MANTRAS" ανήκει στην ενότητα του προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής ΕΛΣ με τον τίτλο "ΗΜΕΡΕΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ" που εντάσσεται στην Πράξη «ΦΕΣΤΙΒΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΣΚΗΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΣ» (MIS 5004053) με κωδικό 2017ΕΠΑ08510107 (Άξονας 06 του Ε.Π. «ΑΤΤΙΚΗ») και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους.